Zagrożenia, jakie niesie ze sobą obecność czynników chemicznych w miejscu pracy, są zróżnicowane. Substancje chemiczne mogą znajdować się w powietrzu jako gazy, aerozole czy pary, a także występować w formie cieczy lub ciał stałych. Wchłaniają się przez drogi oddechowe, skórę, a nawet przewód pokarmowy. Sprawdź, jak skutecznie chronić siebie i swoich pracowników.
Jakie substancje stanowią zagrożenie dla zdrowia pracowników?
Na mocy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 roku dotyczącego klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin (znanego jako Rozporządzenie CLP) na obszarze całej Unii Europejskiej obowiązuje system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów, będący w harmonii z Globalnie Zharmonizowanym Systemem Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów (GHS).
Zgodnie z tym rozporządzeniem za substancje niebezpieczne uznaje się te, które zostały sklasyfikowane w co najmniej jednej z następujących kategorii:
- wybuchowe;
- utleniające;
- skrajnie łatwopalne;
- wysoce łatwopalne;
- łatwopalne;
- bardzo toksyczne;
- toksyczne;
- szkodliwe;
- żrące;
- drażniące;
- uczulające;
- rakotwórcze;
- mutagenne;
- toksyczne dla zdolności rozrodczych;
- niebezpieczne dla środowiska.
Czynniki chemiczne występują nie tylko w przemyśle chemicznym, metalurgicznym, rolniczym i farmaceutycznym.
Można się z nimi spotkać również w budownictwie i branżach pokrewnych, w magazynach, zakładach przetwórstwa żywności, warsztatach samochodowych i mechanicznych, przy profesjonalnym sprzątaniu, a nawet przy konserwacji dzieł sztuki czy w zakładach fryzjerskich.
Jakie środki należy podjąć, aby chronić pracowników przed zagrożeniem chemicznym?
Zminimalizowanie oraz eliminacja ryzyka zawodowego, zwłaszcza w kontekście pracy z czynnikami chemicznymi, jest procesem wieloetapowym i złożonym.
Oto kluczowe działania i środki, które powinny być podjęte:
- staranne projektowanie oraz organizacja miejsca pracy;
- zapewnienie niezbędnego wyposażenia, procedur utrzymania ruchu, które skutecznie chronią zdrowie i bezpieczeństwo pracowników;
- optymalizacja czasu i stopnia narażenia na czynniki chemiczne;
- dbanie o właściwą higienę miejsca pracy;
- minimalizacja ilości zużywania czynnika chemicznego;
- wdrożenie odpowiednich procedur, które regulują bezpieczne obchodzenie się z substancjami chemicznymi oraz ich przechowywanie i transport;
- prawidłowe korzystanie z urządzeń oraz sprzętu.
W procesie eliminacji ryzyka zawodowego należy przestrzegać następującej hierarchii działań:
- Wyeliminowanie zagrożenia poprzez właściwe projektowanie procesów pracy, kontrolę techniczną, stosowanie odpowiedniego wyposażenia i materiałów.
- Ograniczenie uwalniania substancji chemicznych szkodliwych dla zdrowia.
- Stosowanie odpowiedniego wyposażenia i materiałów oraz przeprowadzanie regularnych kontroli stanu bezpieczeństwa.
- Wprowadzenie środków ochrony zbiorowej, takich jak odpowiednia wentylacja.
- Stosowanie środków ochrony indywidualnej, jeżeli inne metody ochrony są niewystarczające.
Pracodawca ma obowiązek:
- zapobiegać obecności substancji palnych oraz chemicznych niestabilnych w miejscu pracy;
- usunąć źródła zapłonu, które mogą spowodować pożar lub wybuch;
- ograniczyć negatywne skutki dla zdrowia pracowników w przypadku pożaru lub wybuchu.
Rola pracodawcy w ochronie zdrowia i życia pracowników jest niełatwa. Bez odpowiedniego przeszkolenia i głębokiego zrozumienia tematu niemożliwe staje się odpowiedzialne podejście do tego zagadnienia. Tym bardziej że regulacje podlegają aktualizacjom.
Ważne aktualizacje regulacji dotyczących diizocyjanianów
Zaktualizowane regulacje dotyczące stosowania diizocyjanianów zawarte w pozycji 74 załącznika XVII Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 (REACH) zostały wprowadzone na mocy Rozporządzenia Komisji (UE) nr 2020/1149 z dnia 3 sierpnia 2020 roku.
Diizocyjaniany, wykorzystywane m.in. przy produkcji pianek, powłok, klejów czy uszczelniaczy, zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 CLP, klasyfikowane są jako substancje silnie uczulające układ oddechowy i skórę.
Ograniczenie ich użycia przyczyniło się do zapobiegnięcia rocznie ponad 3 000 nowych przypadków astmy zawodowej w UE.
Drugi etap aktualizacji, który wszedł w życie 24 sierpnia 2023 roku, wprowadził zakaz stosowania diizocyjanianów jako substancji w ich postaci własnej, składnika innych substancji oraz w mieszaninach do zastosowań przemysłowych i profesjonalnych, chyba że:
- stężenie diizocyjanianów indywidualnie i łącznie wynosi mniej niż 0,1% wagowo;
- pracodawca lub osoba samozatrudniona zapewniła, że użytkownicy przemysłowi lub profesjonalni ukończyli szkolenie w zakresie bezpiecznego stosowania diizocyjanianów przed rozpoczęciem ich używania.
Ponieważ w wielu miejscach pracy niemożliwa jest rezygnacja z diizocyjanianów w stężeniu większym niż 0,1%, kluczowe stają się szkolenia.
Powinny one być organizowane przez pracodawcę lub osobę samozatrudnioną, a ich przeprowadzeniem musi zająć się specjalista ds. BHP z odpowiednimi uprawnieniami. Tylko taka osoba ma odpowiednie kompetencje.
Pracodawca lub osoba samozatrudniona ma obowiązek dokumentować ukończenie szkolenia. Należy je powtarzać minimum co 5 lat.
Jeśli Twoi pracownicy jeszcze nie przeszli odpowiednich szkoleń, skontaktuj się z nami. Chroń życie i zdrowie ludzi, którzy dla Ciebie pracują.
